Applied Behavior Analysis
Vrij vertaald: toegepaste gedragsanalyse
ABA focust zich op:
- Contact maken met kinderen met ASS en/of een verstandelijke beperking
- Motiveren van kinderen met een beperking zodat ze van je willen leren.
- Gewenst gedrag versterken.
- Ongewenst gedrag uitdoven.
- Het kind leren communiceren en taalvaardigheden leren.
- Vaardigheden aanleren tijdens spel.
- Het kind leren spelen met anderen.
- Zoveel meer!
ABA basisprincipes:
Gedragsanalyse in een notendop
- Al het gedrag is aangeleerd door succeservaringen.
- Al het gedrag heeft een functie: je wilt iets of je wilt aan iets ontsnappen.
- De omgeving heeft een directe impact op het gedrag.
- Probleemgedrag wordt vaak uitgelokt door een vaardigheid die het kind niet bezit: tot rust komen, verwoorden wat je wil, ..
- Consistent zijn is vereist. Je moet werken als een team: op dezelfde manier iets verwoorden, gedrag op dezelfde manier aanpakken, dezelfde verwachtingen hebben, .. Samenwerking van opvoeders, begeleiders en andere professionals is nodig.
Stappenplan
1. Bepalen van doelgedragingen
Wat wil je het kind leren? Kijk naar welke gedragingen je wilt versterken of vermeerderen. Het moet functioneel zijn voor het kind en hem iets opleveren in zijn natuurlijke omgeving. Het moet iets zijn dat de vaardigheid vergroot om te krijgen wat hij wil/of niet wil en zijn wereld vergroot. Leer het kind vragen wat hij wil, spelvaardigheden, tolerantievaardigheden (accepteren van geluiden, aanrakingen,..).
2. Versterken van gewenst gedrag
Eerst moet je uitzoeken wat het kind leuk vindt. Door observatie terwijl je speelgoed en eetbare dingen voor hem neer zet. Kietel, streel of masseer het kind (maar nooit langer dan 3 seconden). Zing, maak geluiden die passen in die situatie (zoals broem, tuut tuut geluiden bij het rijden met een auto). Hier kijken we naar de piramide van Impact! Zorg voor gedeelde aandacht.
Nu je weet wat het kind leuk vindt moet je dit laten volgen iedere keer er zich gewenst gedrag voordoet.
Het kind zal dit gedrag steeds vaker stellen.
De tokenkaart is hier van toepassing. Laat het kind pas na een volle kaart een beloning zelf kiezen!
3. Shaping
Shaping betekent dat je gedrag beloont dat dichter bij het doelgedrag komt dan het gedrag wat het kind normaal laat zien.
4. Verminderen van ongewenst gedrag
* Denk na over welke gedragingen je wilt verminderen.
* Schrijf alles uit in het ABC formulier. A= antecedent, B= behavior, C= consequence.
Zie bijlage.
* Denk na wat er achter dit gedrag schuilt. Hiervoor is een grondige observatie nodig. Kijk naar het gedrag zonder in eerste instantie iets aan jouw reactie te veranderen.
Na het uitsluiten van een medische oorzaak kan je op zoek gaan naar de functie van dit gedrag. Een kind stelt ongewenst gedrag om iets te krijgen wat hij wil of nodig heeft, om te ontsnappen aan iets dat hij niet (meer) wil, of dit te vermijden. Zelfstimulatie is zelden een reden.
* Leer het kind alternatief gedrag
* Beloon het kind voor dit alternatief gedrag en geef hem niet meer wat hij wil bij het stellen van ongewenst gedrag.
5. Motivatie veranderen
Wanneer het kind wil ontsnappen aan de instructie of de instructie niet opvolgt, moet je nagaan wat het kind wil. Je kan enkele dingen proberen:
* De taak vereenvoudigen
* De omgeving aanpassen
* Zorg dat de reïnforcers sterk genoeg zijn, voorkom verzadiging (bij bv koekjes)
* Help het kind enkel wanneer het dit wil.
* Gebruik modeling ipv prompts (het kind kan anders prompt afhankelijk worden)
ABC schema
Antecedent: Dit is een situatie die gebeurd vlak voor het gedrag zichtbaar is. Dit kan zowel intern (pijn, moeheid,..) als extern zijn (een leerkracht of leerling die iets verkeerd zegt, iets niet willen doen, ..)
Behavior: Dit is alles wat iemand doet. Het meeste gedrag is extern en kan gemeten en geobserveerd worden.
Consequence: Dit is alles wat onmiddellijk volgt als resultaat van het gedrag. Consequenties kunnen zowel goed als slecht zijn en hebben rechtstreeks invloed op de kans dat het gedrag zich zal herhalen of eerder uitdoven.
Dit is een voorbeeld van hoe gedrag in stand wordt gehouden. Het is belangrijk een verandering aan te brengen in dit schema om een ander gedrag uit te lokken. Verandering verkrijg je door het stappenplan van hierboven te volgen.
Druk op de download knop als je zelf een formulier bij de hand wil.